Akademik Veri Yönetim Sistemi
Fındık D. G., Genç S., Taghızadehghalehjoughı A. (Yürütücü), Yıldırım S., Çelebi D.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2025
Glioblastoma multiforme beyin primer tümörlerinin %77’sini teşkil etmektedir. Klinikte, GBM teşhisi konulmuş olan hastalarda görülen ilk belirtiler: artmış kafa içi basıncı, baş ağrısı, bulantı, kusma, görsel bozukluklar (örneğin çift görme, odaklanma bozuklukları), motor işlev bozukluğu (kısmi felç, ayakta durmakta zorluk) ve nöbetlerden ibarettir. Günümüzde kullanılan kemoterapiler seçiciliklerinin az olma ve yan etkilerinin çok olması nedeniyle kanserin yanı sıra sağlıklı hücreleri de etkilerler. Bu nedenlerden dolayı tümöre spesifik yeni sistemlerin geliştirilmesi önemlidir.
Eksozomlar (30-150 nm) boyutunda (biyolojik ve patolojik süreçlerde rol alan), kanserli hücreler dahil olmak üzere farklı vücut hücrelerimizden doğal olarak üretilen nano-veziküllerdir. Biyouyumlu yapılarında hücre zarı yer aldığından dolayı ilaç taşıyıcı sistem olarak son yıllarda ilgi çeken ve yoğun olarak çalışılan konular arasında yerini almaktadır.
Tümöre hedeflendirilmiş peptitler, antikorlar gibi yüksek seçicilik ve etkililikte olduklarından aktif hedeflendirmede alternatif bir yaklaşım olarak tercih edilmektedirler. Seçiciliklerine ek olarak eksozomların sahip oldukları küçük molekül yapıları, özgün reseptörler aracılığıyla hücre içerisine girişlerinde de kolaylık sağlamaktadır.
Önerilen proje GBM tedavisinde kullanılmak üzere fonksiyonelleştirilmiş, Sn38 içeren ve peptitle hedeflendirilmiş (linTT1, Gl1 ) eksozomların tasarımını konu almaktadır. Seçilen kanser türüne özgü eksozomların elde edilmesi için farklı olgunlaşma basamaklarında bulunan 2 farklı GBM hücre hattından saflaştırılan eksozomlar kullanılacaktır. İzole edilen eksozomlara antikanser etkin madde yüklenecek ve aktif hedeflendirme amacıyla tümöre hedeflendirilmiş 2 farklı peptit ile ayrı ayrı konjuge edilerek hedef hücrelerde seçici olarak birikmeleri sağlanacaktır.
Proje kapsamında ultrasantrifüj yöntemi ve özel izolasyon kiti ile elde edilecek eksozomal ilaç taşıyıcı sistemler dinamik ışık saçılımı (DLS), nanopartikül izleme analizi (NTA), TEM görüntüleme, akım sitometrisi, Western-Blot yöntemleri ile karakterize edilecektir. Karakterizasyon sonrası elde edilen eksozomlar mikro akışkan yöntemile tekrarden kapsül hale getirilecek, sonrasında hücre içine alım ve biyodağılım çalışmaları ile değerlendirilerek elde edilen 2 farklı eksozom arasından ileriki çalışmalar için bir eksozom türü seçilecektir. Elde edilen eksozomlarda gerçekleştirilecek HPLC, flurosant görüntüleme analizleri ile GBM temelli eksozomlarda yer alan biyobelirteçler değerlendirilecektir. Antikanser etkin madde yüklemesi sonrası partikül boyutu, ilaç yükleme etkinliği, in vitro salım ve stabilite özellikleri değerlendirilecektir. Peptit konjugasyonu sonrası hücre içi alım çalışmaları (Tek hücre ve ko-kültür) gerçekleştirilecek, GBM hücreleri üzerindeki biyoaktivite hücre canlılığının ve apoptoz düzeylerinin belirlenmesi ile incelenecektir.
Proje kapsamında yapılacak çalışmalarda kanser tedavisinde kullanılmak üzere tasarlanan ilaç taşıyıcı sistemler değerlendirilecektir. Ayrıca proje kapsamında elde edilen sonuçlar yeni projelerin oluşturulmasına olanak sağlayacaktır