Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Fizyolojik Bilimler Derneği 49. Ulusal Fizyoloji Kongresi, İzmir, Türkiye, 6 - 09 Kasım 2024, ss.43
GİRİŞ ve AMAÇ:Tarımda kullanılan geniş spektrumlu bir organofosfat pestisit olan klorpirifos (CPF) maruziyetinin oksidan/antioksidan dengesini bozarak hücre hasarına yol açtığı kabul edilmektedir. Çalışmamızın amacı CPF'nin sıçan karaciğer, beyin ve serumunda neden olduğu oksidan/antioksidan parametre değişiklikleri üzerine, Centella asiatica bitkisinden ekstrakte edilen ve doğal bir triterpenoid olan asiatik asit (AA) ön uygulamasının olası koruyucu etkilerini araştırmaktır. YÖNTEMLER:Çalışmamızda toplam 30 adet erkek SpragueDawley sıçan (200-250 g) kullanıldı (n=6). AA (35, 70 ya da 140 mg/kg/gün) 14 gün boyunca oral gavaj ile uygulandı. On beşinci günde sıçanlara klorpirifos (279 mg/kg; s.c.) uygulandı. Klorpirifos uygulamasından 24 saat sonra dekapite edilen sıçanlardan kan, beyin ve karaciğer doku örnekleri alındı. Bu dokularda lipid peroksidasyonu belirteci olan malondialdehit (MDA) ve protein oksidasyonu belirteci olan ileri düzey okside protein ürünleri (AOPP) ile antioksidan enzimlerden süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT) ve glutatyon peroksidaz (GPx) düzeyleri değerlendirildi. Ayrıca beyin ve karaciğer dokularındaki hasar düzeyi histopatolojik olarak da incelendi. Veriler One-Way ANOVA testi ile analiz edildi ve gruplar arası karşılaştırmada Tukey post-hoc testi kullanıldı. BULGULAR:CPF; karaciğer, beyin ve serumda kontrol grubuna göre MDA ve AOPP’de artışa neden olurken (p<0.05-0,01), karaciğerde SOD ve CAT’ı, beyinde GPX-1’ı ve serumda SOD, CAT ve GPX-1’i azalttı (p<0.05).AA 140 mg/kg dozunda karaciğer, beyin ve serumdaki MDA ve AOPP düzeylerinde CPF uygulamasına bağlı oluşan artışı engelledi (p<0.05-0,01). AA bu dozda ayrıca CPF uygulamasına bağlı karaciğer ve serumdaki SOD ve CAT’daki azalmayı ve beyinde SOD’daki azalmayı engelledi (p<0.05-0,01). Ek olarak, CPF'nin beyin ve karaciğerde neden olduğu histopatolojik hasar skorları (p<0,05) 140 mg/kg asiatik asit uygulaması ile önlendi (p<0,05). SONUÇ:Mevcut veriler ışığında, asiatik asit takviyesinin, CPF'nin sıçan karaciğer, beyin ve serumunda oluşturduğu oksidatif stres ve doku hasarını antioksidan mekanizmayı destekleyerek iyileştirici etki meydana getirdiği sonucuna varılabilir.