Osmaneli (Lefke) ve İlk Uçak Postası


Topal K.

Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Online), cilt.8, sa.2, ss.1923-1943, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Osmanlı Devleti’nin kıtalararası ilk uçuşunu gerçekleştirecek iki uçak 8 Şubat 1914 tarihinde İstanbul’dan İskenderiye'ye gitmek üzere havalandı. Uçaklardan biri aynı gün Lefke’ye indi ve 9 Şubat günü beraberinde bir miktar posta ile buradan ayrıldı. Bu şekilde taşınan mektuplar, Osmanlı Devleti’nde havayolu ile taşınan ilk posta oldu. Bu "ilk uçak postası" anısına daha sonra özel "ilk gün zarfı” basıldı. Söz konusu posta zarfında kullanılan pulun üzerinde Lefke ismi yazılıdır. Peki, bu ilk uçak postası neden Lefke’den kalktı? Bu çalışmada havayolu ile posta taşımacılığının ortaya çıkışına ve Osmanlı Devleti’nin uçak sahibi olma girişimlerine dair genel bir bilgi verildikten sonra dönemin gazeteleri ve ilgili literatür kullanılarak bu soruya cevap bulunmaya çalışılmıştır. Neticede bahsi geçen iki uçağın amaçları arasında posta taşımanın olmadığı, hatta Lefke’nin uçakların güzergahında dahi yer almadığı sonucuna varılmıştır. Osmanlı Devleti’nde ilk uçak postasının Lefke’den kalkmasının sebebi uçaklardan birinin arızalanarak Lefke’ye zorunlu iniş yapmak durumunda kalması ile ilişkilidir.
Two airplanes took off from İstanbul to Alexandria to perform the Ottoman Empire’s first intercontinental flight on February 8, 1914. One of the planes landed in Lefke on the same day and departed from there on February 9 with a quantity of mail. The letters carried in this way became the first mail transported by air in the Ottoman Empire. In commemoration of this “first airmail”, a special “first-day cover” was later printed. The name “Lefke” is written on the stamp used on this particular mail envelope. So, why did this first airmail take off from Lefke? After providing general information about the emergence of airmail transportation and the Ottoman Empire’s attempts to own airplanes, this study aims to answer this question using newspapers from that period and relevant literature. In conclusion, it was determined that the objective of the mentioned two airplanes did not include carrying mail, and Lefke was not even on their flight route. The reason for the first airmail taking off from Lefke in the Ottoman Empire was related to one of the airplanes experiencing a malfunction and having to make a forced landing in Lefke.