Doğal çevre ve insan birbirini sürekli etkileyen ve birbirinden etkilenen iki önemli dinamik kavramı teşkil etmektedir. İnsanın doğalçevre üzerindeki davranışları, doğal çevre üzerinde değişikliklere yol açarken aynı zamanda doğal çevre, insanın bu ortam üzerindekidavranışlarını sınırlandırmaktadır. Her ne kadar teknoloji ve bilim gelişmiş olsa da insanın doğal çevre üzerindeki davranışları, doğalçevre faktörlerinin kontrolü altındadır. Yerleşmeler doğal çevre faktörlerinden etkilenen en önemli unsurlardan biridir. Söz konusuçalışmada Eskişehir merkez ilçelerini (Odunpazarı ve Tepebaşı) oluşturan yerleşim birimlerinin yükselti, bakı ve eğim ile olanilişkilerini coğrafi bakış açısıyla değerlendirmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla 1/25000 ölçekli sayısal topografya haritaları kullanılmış,araştırma alanının amaca uygun özelliklerinin ortaya konulması için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımlarından ArcGIS programıkullanılarak sayısallaştırma ve yeniden sınıflandırma işlemleri uygulanmıştır. Eskişehir merkez ilçelerinin nüfus özellikleri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun 2019 verilerine dayalı olarak oluşturulmuştur. Sonuç olarak Eskişehir merkez ilçelerinde yerleşim veyükselti arasındaki ilişki incelendiğinde yoğun yerleşim alanlarının ova tabanında toplandığı görülmektedir. Yükseltinin artışıylabirlikte yerleşme dokusunda seyrekleşme dolayısıyla nüfusta da bir azalma meydana gelmektedir. Yerleşme ve nüfusun eğimkoşullarıyla ilişkisi incelendiğinde ise merkez ilçelerde yoğun nüfus ve yerleşmeye sahip alanların eğim değerinin %2’den az olduğusahalar olduğu tespit edilmiştir. Öyle ki; araştırma alanı içerisinde %43,52’lik paya sahip olan bu alanlarda 88 mahalle bulunmaktadır.Eskişehir’in Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinden oluşan merkez ilçelerinde hâkim bakı %18,90 ile güney yönüdür. Ancak merkezilçelerde yerleşmenin ve nüfusun en yoğun olduğu alanların bakı yönleri 34 mahalle ile kuzeydoğu, 31 mahalle ile kuzey yöndedir.Bu da merkez ilçelerdeki çoğu yerleşmenin ters bakıda kurulduğunu göstermektedir.
Natural environment and human are two important dynamic concepts that affect each other and are affected by each other. While human behavior causes changes on the natural environment, at the same time, the natural environment limits human behavior on this environment. Although technology and science develop, human behavior on the natural environment is under the control of natural environmental factors. Settlements are one of the most important factors affected by natural environmental factors. Therefore, in this study, it is aimed to evaluate the relationship between the elevations, views and slopes of the settlements forming Eskişehir central districts (Odunpazarı and Tepebaşı) from a geographical point of view. For this purpose, 1/25000 scale digital topography maps are used, and digitization and reclassification processes are applied by using the ArcGIS program. Eskişehir central districts population characteristics of Turkey Statistical Institute (TSI)'s are created based on 2019 data. When the relationship between the settlement and the elevation is examined in the central districts of Eskişehir, it is seen that the dense settlements are gathered at the base of the plain. With the increase of the elevation, a decrease occurs in the population due to the sparse of the settlement pattern. When the relation of settlement and population with slope conditions is examined, it is determined that the areas with dense population and settlement in the central districts are areas where the slope value is less than 2%. So that; There are 88 neighborhoods in these areas, which have a share of 43.52%. The dominant aspect is the southern direction with 18.90%. However, when the central districts settlement is examined, the directions of settlement and the most populated areas are northeast with 34 neighborhoods and north with 31 neighborhoods. This shows that most settlements in the central districts have been established in reverse aspect
