In this study, the conditions for removing phosphate from the aqueous environment of the residue containing zincand iron in addition to lead, which is called as lead cake and formed during zinc production in çinkur plants inKayseri was investigated. For this purpose, the effects of parameters such as cake dose, time, and environment pHand temperature and phosphate concentration on the removal of phosphate from aqueous environment with thiscake were investigated. Using the obtained results, adsorption isotherms were obtained and some thermodynamicquantities were calculated. In the experiments, it was found that the phosphate removal efficiency is highlydependent on the pH and the lead cake dose. In addition, it was observed that phosphate removal complied withthe Langmuir and Freundlich isotherm, and the equilibrium was established at the end of a period of 120 minutes.Approximately 75% of the phosphate in the solution can be removed by mixing the orthophosphate solution witha concentration of 100 mg-P /L with an original pH of 7.69 with lead cake at a dose of 30 g /L and contacting itfor 120 minutes.
Bu çalışmada Kayseri’de bulunan Çinkur işletmelerinde, çinko üretimi sırasında meydana gelen kurşunlu kekolarak adlandırılan, yüksek oranda kurşunun yanında çinko ve demir içeren artığın sulu ortamdan fosfatuzaklaştırılma şartları araştırılmıştır. Bu amaçla bu kekle sulu ortamdan fosfat giderilmesi üzerine, kek dozu, süre,ortam pH’sı ve sıcaklığı ve fosfat konsantrasyonu gibi parametrelerin etkileri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlarkullanılarak adsorpsiyon izotermleri elde edilmiş ve bazı termodinamik büyüklükler hesaplanmıştır. Yapılandeneylerde fosfat giderme veriminin önemli ölçüde pH’ya ve kurşun keki dozuna bağlı olduğu bulunmuştur.Ayrıca fosfat uzaklaştırılmasının Langmuir ve Freundlich izotermine uyduğu, 120 dakikalık bir sürenin sonundadengenin kurulduğu gözlenmiştir. Orijinal pH’sı 7.69 olan 100 mg-P/L konsantrasyonundaki ortofosfatçözeltisinin, 30 g/L dozunda kurşun kekiyle karıştırılıp 120 dakika temas ettirilmesiyle çözeltideki fosfatınyaklaşık %75’i giderilebilmektedir.
