Semender, klasik Türk şiirinde ateşten etkilenmeyen, hatta hayatını ateşte idame ettiren efsanevi bir hayvan olarak tasavvur edilmiştir. Bu çalışmada klasik Türk şiirinde semender algısı, semenderin şiirlerdeki kullanım sıklığı ve anlam çerçevesi, şiirlerinde semender geçen 173 şairin şiirleri incelenerek tespit edilmeye çalışılmıştır. Girişte, semender kelimesinin sözlüklerde yer alan anlamları üzerinde durulmuştur. Daha sonra bu efsanevi varlığın klasik Türk edebiyatı şairlerinin şiirlerinde nasıl bir varlık olarak tasavvur edildiği tespit edilen tanık beyitler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Semenderin yüzyıllar ve şairler temelinde hangi sıklıkta kullanıldığı araştırılmış ve kelimenin 14-19. yüzyıllar arasında şiir yazmış şairlerin şiirlerindeki kullanımı sayısal veriler ve grafiklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca semenderin teşbih unsuru olarak kullanımı araştırılmış, bu çerçevede teşbih edilen varlıkların tespiti ve hangi varlığa hangi sıklıkla teşbih edildiği konusu tanık beyitlere de yer verilerek açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada klasik Türk şairlerinin semender algıları, semenderin klasik Türk şiirinde kullanımıyla ilgili sayısal veriler ve kelimenin klasik Türk şiirinde teşbih unsuru olarak kullanımı konularında elde edilen veriler detaylandırılarak incelenmeye çalışılmıştır.
In classical Turkish poetry, the “salamander” is conceived as a mythical animal that is not affected by fire and even sustains its life in fire. This study attempts to explore the perception of “salamander” in classical Turkish poetry through the frequency and the meaning frame of the use of “salamander” in poems of 173 poets who used “salamander” in their. In the introduction, the meanings of the word “salamander” in dictionaries are emphasized. Then, how this legendary being was conceived in the poems of the classical Turkish literature poets was evaluated based on the analyzed couplets. This study investigated how often the “salamander” was used on the basis of centuries and poets and portrayed the use of “salamander” in the poem through statistical data and graphs. In addition, the use of the “salamander” as an element of simile was investigated, and in this context, it was tried to determine which beings and how often the “salamander” was likened to based on the analyzed couplets. In this study, “salamander” perceptions of classical Turkish poets, statistical data about the use of “salamander” in classical Turkish poetry and the use of the word as a simile element in classical Turkish poetry were examined in detail.
