Son zamanlarda sosyal bilimlerde dijital uygulamalara artan ilginin bir tezahürü olan bu makale, Memlükler döneminde (648-923/1250-1517) 815 (1412-1413) yılındaki siyasî ve sosyal çalkantıları, iki önemli tarihçi olan Makrîzî’nin (ö. 845/1442) es-Sülûk li-maʿrifeti düveli’l-mülûk ve Aynî’nin (ö. 855/1451) İkdü’l-cümân fî târîḫi ehli’z-zamân adlı eserlerine dayanarak incelemektedir. Makalenin özgün değeri, henüz neşredilmemiş olan Aynî’nin 815 (1412-1413) yılına dair yazma metninin eScriptorium adlı dijital transkripsiyon uygulamasıyla metin hâline dönüştürülmesi ve sonrasında ChatGPT’nin iki farklı modeli (o1 ve 4o) aracılığıyla bu metnin Makrîzî’nin eseriyle mukayesesinden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak çalışma, yapay zekâ destekli metin analizi ve dijital transkripsiyon uygulamalarının tarih yazıcılığında hız, doğruluk ve yorumlama imkânını artırabileceğini göstermektedir.
Reflecting the recent increasing interest in digital applications in social sciences, this article examines the political and social upheavals of the year 815 (1412-1413) during the Mamluk period (648-923/1250-1517), as described by two prominent historians: al-Maqrīzī (d. 845/1442) in Kitāb al-sulūk li-ma’rifat duwal al-mulūk and al-ʿAynī (d. 855/1451) in Iqd al-jūman fī ta’rikh ahl al-zamán. The article’s unique contribution lies in transforming the unpublished manuscript of al-ʿAynī’s work from 815 (1412-1413) into a digital format using the eScriptorium transcription application. This digitized text is then compared with al-Maqrīzī’s work using two distinct ChatGPT models (o1 and 4o). In conclusion, the study demonstrates that AI-supported text analysis and digital transcription applications can enhance speed, accuracy, and interpretative possibilities in historiography.
