Hicrî VII. Yüzyıl Hanefî Fakihlerinden Burhânüşşerîa’nın Vikâye Adlı Eseri

Creative Commons License

Atan Ö. F.

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, cilt.25, sa.2, ss.125-153, 2016 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 25 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2016
  • Dergi Adı: ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.125-153
  • Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Hicrî VII. yüzyıl Hanefî fakihlerinden Burhânüşşerîa’nın Vikâyetü’r-rivâye fî mesâili’l-Hidâye adlı eseri, yine hicrî VI. yüzyıl Hanefî fakihlerinden Merğinânî’nin el-Hidâye’sindeki meselelerin derlenmesiyle oluşturulan muhtasar bir metindir. Vikâye, Hanefî literatüründe mütûn-i selâse, mütûn-i erba‘a’ ve mütûn-i sitte diye bilinen temel metinler grubunun her birinde bulunmaktadır. Bu eser, başta şerh ve hâşiye olmak üzere ta‘lîk, ihtisâr, risâle, reddiye ve tercüme gibi birçok çalışmaya konu olmuş, ders ve fetva kaynağı olarak kullanılmıştır. Osmanlı hukuk düşüncesinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamış olan Vikâye, kaleme alınan yeni eserlerde başvuru kaynağı olmuş ve padişah fermanları ile ders kitabı listesinde yerini almıştır. Şuana kadar henüz tahkik edilmeyen Vikâye’nin, el yazma nüshaları çeşitli kütüphanelerde mevcuttur. Bu makalede, söz konusu temel metinlerden Vikâye inceleme konusu yapılarak; müellifi ve eser hakkında bilgi verilmiş ve özellikle eserin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulmuştur.

The work named Wiqâyat al-riwâyah fi masaʼil al-Hidayah by Burhan al-Shariʻah, one of the scholars of Hanafi fiqh in the hijri VII. century, is a mukhtasar composed by the compilation of issues in al-Hidayah written by Marghinani, who was also a scholar of Hanafi fiqh in the hijri VI. century. Wiqaya can be found in each basic text groups of three texts (mutun-i salasah), four texts (mutun-i arba’ah) and six texts (mutun-i sittah) in Hanafi literature. The work has been the subject of many studies such as annotation and footnote mainly, and others like script, abbreviation, booklet and translation. It was also employed as a course and fatwa resource for a long time. Having played a significant role in shaping the Ottoman law idea, Wiqaya was a source for future works and took its place in the list of course books via decrees of sultans. The manuscripts of Wiqaya, which has not been investigated so far, exist in various libraries.

In this article, Wiqaya among the aforementioned basic texts has been the subject of the study, information on the work has been provided and specifically the form and content features of the work have been pointed out.