Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. Uluslararası Atatürk Kongresi, Ankara, Türkiye, 8 - 09 Kasım 2023, ss.849-867, (Tam Metin Bildiri)
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün icraatları, devlet adamlığı ve politik mirası tüm dünyada olduğu gibi İngiltere’de de yakından takip edilmiştir. Mondros Mütarekesi’nin 30 Ekim 1918’de imzalanmasının ertesinde İngilizler’in İstanbul’u işgal etmesine karşılık Mustafa Kemal’in hukuken ve fiilen başlattığı milli mücadele harekâtı İngiliz Parlamentosu’nda büyük bir yankı uyandırmıştır. 1919’dan 1923’e kadar olan dönemde tartışmaların temelini geleneksel Turkofobik tutumlar oluşturuyorken, Mustafa Kemal’in “Bolşeviklerle işbirliği yapan, Hristiyanlara zulmetmeye devam eden bir isyancı ve geleceğin diktatörü olarak” lanse edildiği görülmektedir. Buna karşılık, 1923’den 1960’lere kadar uzanan kayıtlarda Türk-İngiliz dostluğunu Atatürk'ün uzun süren unutulmaz başkanlığında başladığı ve ülkesini çok çalışarak kendi kendine yetme doktrinleriyle dünya üzerinde yüksek bir konuma taşımasından övgüyle bahsedilmiştir.
Bu çalışma, İngiliz Parlamento tartışmalarına dayanarak Atatürk hakkındaki görüşleri değerlendirilecektir. İngilizler’in Türk Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcındaki tavrı ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte Atatürk’ün vefatından sonraki süreçteki farklı yaklaşımların nedenleri üzerinde durulacaktır. James Bryce, David L. George, Winston Churchill, Edward Grigg and Neville Chamberlain gibi dönemin ünlü politikacılarının görüşleri de çalışmada öne çıkacaktır. Sonuç olarak, gerek iktidar gerekse de muhalefetin Mustafa Kemal Atatürk’e bakış açısının analiz edilmesi İngiltere’nin Türkiye’ye karşı değişen politika ve algılamalarının Atatürk’ün şahsında sentezlendiğini kanıtlayacaktır.