Adıyaman Nemrut Heykellerinin Nitelikli Tasarım Ürününe Dönüştürülmesi: Seramik Okarina Örneği


Yıldırım Ö., Can E., Bilget Güçlüer S.

Uluslararası Sanat ve Sanat Eğitimi Dergisi, cilt.5, sa.10, ss.90-100, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

eramik, köklü geçmişi ve sosyolojik anlatısıyla birçok alanda işlevsel ve estetik formlarda kullanılmış; halen de kullanılmaya devam eden önemli bir materyaldir. İşlevselliğin ve estetiğin bir arada sunumuyla ortaya çıkan seramik müzik aletleri tören ve ayin müziklerine eşlik ettiği gibi günlük yaşamın da bir parçasını oluşturmaktadır. Arkaik süreçler göz önünde bulundurulduğunda seramiğin müzik ekseninde önemli bir kullanım alanına sahip olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Bu perspektifte arkaik hali Mayalara ve Azteklere dayandırılan seramik müzik aleti Okarinalar, çalışmanın dayanak noktasıdır. Okarinalar, farklı kültürlerde, kıtalarda, coğrafyalarda değişik biçimlerde, boyutlarda ve değişik tasarımlarla çeşitlendirilmiştir. Buradan hareketle Adıyaman ilinde yer alan ve Tanrıların Dağı olarak nitelendirilen Nemrut Dağı heykelleri modellenerek okarina enstrümanına dönüştürülmesi planlanmaktadır. Bu şekilde UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Nemrut Dağı’nda yer alan heykellerin fonksiyonel, inovatif bir tasarım nesnesi ve müzik aletine dönüştürülerek müzik ve seramik arasındaki bağın kuvvetlenmesine katkı sağlamasının yanında Türkiye coğrafyasında önemli bir tarihsel dokuya ses vererek işlevsel bir nitelik kazandırılması hedeflenmiştir.

Bir tasarım nesnesinde bulunması gereken en önemli özelliklerden bir tanesi fonksiyon ve inovatif yaklaşımdır. İyi bir tasarım fonksiyonelliğin yanı sıra, yenilikçi, estetik obje niteliği de taşıyabilmelidir.  Bu araştırma ile Adıyaman ilinin kültürel değerlerinin başında gelen Nemrut heykellerinin fonksiyonel, inovatif bir tasarım nesnesi ve müzik aletine dönüştürülerek müzik ve seramik arasındaki bağın kuvvetlenmesine katkı sağlanmıştır. Bu bağ kuvvetlenirken; Kommagene Krallığı’nın en önemli simgesi olan nemrut heykellerine yeni bir kimlik atfedilerek tarihin sırlı dünyasına bir ses verilmiş olması hedeflenmektedir. Bu heykeller; hediyelik eşya, sıradan bir obje olmaktan uzaklaşarak doğayı yansıtan bir enstrüman niteliğine bürünecek; insanlar tarafından da daha farklı bir perspektiften bakılmasına olanak sağlayacaktır. Nemrut heykellerinden esinlenilerek disiplinler arası bir yaklaşımla üretilen okarinaların farklı bir alana aidiyet sağlanması amaçlanmaktadır.