Akademik Veri Yönetim Sistemi
4th International , Bilecik, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2024, ss.114-115, (Özet Bildiri)
Türkiye’de illerin sosyoekonomik gelişmişlik, eğitim hizmetleri, sağlık göstergeleri gibi farklı göstergeler dikkate alınarak benzerlik ya da farklılıklarına göre sınıflandırılmaların yapıldığı ve illerin kümelenme yapılarının incelendiği çok sayıda çalışma alan yazında yer almaktadır. Bu çalışmada alan yazında yer alan çalışmalardan farklı olarak banka mevduatlarına ve banka kredilerine göre illerin sınıflandırılması ve kümelenme yapılarının değerlendirilmesi yapılacaktır. Banka mevduatlarına ve banka kredilerine ilişkin altışar değişken ele alınmıştır. Bu değişkenlere ait veriler Türkiye Bankalar Birliği’nin 2022 yılı verilerinden elde edilmiştir. İller bazında 2022 yılı nüfus verileri dikkate alınmak suretiyle kişi başına düşen banka mevduatları ve kişi başına düşen banka kredileri hesaplanmış ve kişi başına düşen veriler yardımıyla illerin kümelenmesi değerlendirilmiştir. Küme sayısı olarak, T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan SEGE2017 çalışma raporunda illerin gelişmişlik sıralamasına göre altı olarak belirlenen kademe sayısı alınmıştır. Ayrıca farklı küme sayılarına göre illerin kümelenme yapısındaki değişim irdelenmiştir. Alan yazında değişik göstergelere ait veriler ile yapılan sınıflama çalışmaları bulunsa da illerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması düzeyinde son güncelleme çalışması SEGE 2017 düzeylerine göre yapılan bu çalışma yeni bir çalışmadır. Bu 115 çalışmanın bu alandaki bazı eksiklikleri de gidermesi amaçlanmaktadır. İllerin kümelenmesinde kümeleme analizi yöntemlerinden K-ortalama kümelemesi, tam bağlantı kümelemesi, Ward kümeleme yöntemi ve medyan kümeleme yöntemi kullanılmıştır. Bütün yöntemlerde hem kişi başına düşen banka mevduatları hem de kişi başına düşen banka kredilerine göre yapılan kümeleme analizlerinde, değişen küme sayılarına göre elde edilen sonuçlar büyük oranda benzerlik göstermektedir. İstanbul ve Ankara tek başlarına bir kümede yer alırken, İzmir, Antalya, Bursa ve Muğla’nın birlikte bir kümede yer aldığı görülmektedir. İllerin büyük çoğunluğunun iki kümede toplandığı görülmektedir. Bu durum SEGE 2017 çalışmasına göre elde edilen illerin gelişmişlik sıralamasına ilişkin sınıflamaya göre iller bazında kişi başına düşen banka mevduatlarına ve kişi başına düşen banka kredilerine göre illerin dağılımının benzerlik göstermediğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: mevduat, kredi, kümeleme analizi, sınıflandırma