Bakara Sûresinin 184. Âyeti Bağlamında Orucun Fıkhî Boyutu ve Tâkat Tartışmaları

Creative Commons License

Atan Ö. F.

Diyanet İlmi Dergi, cilt.56, sa.3, ss.999-1018, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 56 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Diyanet İlmi Dergi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.999-1018
  • Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bir kavram olarak oruç, farklı mevzularla ilgili olarak Kur’an’da on ayette geçmektedir. İbadet yönünün yanı sıra, ihsâr, temettü, öldürme, yemin ve zıhâr keffaretlerinde malî cezalar yerine seçenek olarak oruç zikredilmiştir. İbadet boyutu, Bakara suresinin 183, 184, 185 ve 187. ayetlerinde olmak üzere dört yerde konu edinilmiştir. Bu ayetler orucun farz oluşu, belli bir topluma özgü olmadığı, hayatı disipline eden takva bilinci, belli bir zaman diliminde olması, tutmama mazeretleri, fidye ve imsak gibi birçok konuyu ihtiva eder. Bu çalışmada Bakara suresinin 184. ayetinin fıkhî yönü, genel olarak tefsir geleneği ekseninde birçok açıdan değerlendirilmiştir. Özelde bu ayet ve kendisinden sonra gelenle ilintili bir şekilde ihtiva ettiği oruç tutmama mazeretleri, bunların kapsamı ve yükümlükleri tahlil edilmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında “يطيقون” bağlamında tâkat tartışmaları ve kapsamı değerlendirilmiştir. Ayetlerin sıralaması ve kelimelerinin dizilişi dikkate alınarak ahkâm boyutu analiz edilmiştir. Bu bilgiler ışığında Bakara suresinin 184. ayeti yeni bir bakış açsıyla yorumlanmaya ve bununla ilgili fıkhî tahliller yapılmaya çalışılmıştır.

Fasting is mentioned in the Quran in ten verses relating several issues. Besides the aspect of worship, fasting is mentioned as an option that substitute for financial punishments in the expiations of prevention (ihsar), tamattu, penances of killing, oath and zihar. The worship dimension of fasting is entreated in four verses, 183rd, 184th, 185th and 187th verses of Surah al -Baqarah. These verses involve fasting’s being a religious duty, not being endemic to a nation, consciousness of taqwa that disciplines the life, being in a specific period, excuses for fasting, fidyah and imsaq time. In this paper, the fiqh dimension of 184th verse of Surah al-Baqarah is evaluated from various aspects based on the tradition of exegesis in general. In private, excuses for not fasting, scope and obligations of not fasting are analysed within the context of this verse and the letter one. The debates of strength and the scope are evaluated relating “يطيقون” in the second chapter of the paper. Also, the dimension of rulings (ahqam) is analysed taking the sorting of verses and word phrases into consideration. In the light of this information, we try to interpret the 184th of Surah al-Baqarah with a new perspective and make analyses from the point of fiqh.