İslam Düşünce Tarihi’nde hicri 3. asırdan itibaren derleme dönemine girildiği bilinmektedir.Müellifler çoğunlukla, kendilerine önceki yüzyılların aktardığı tüm dinî, edebî ve tarihi bilgileri konularınave mezhebi eğilimlerine göre derleme yoluna gitmişlerdir. Yüzyıllar boyu devam edecek şerh, tafsil veihtisar türü eser geleneğinin ilk nüvelerinin atıldığı bu dönüm noktası yüzyılın önde gelenderlemecilerinden birisi de İbn Ebî’d-Dünyâ’dır. 208/823’te Bağdat’ta dünyaya gelen İbn Ebî’d-Dünyâ,döneminin tanınmış âlimlerinden oldukça istifade etmiştir. Ahmed b. Hanbel’den fıkıh, Halef b. Hişam’dankıraat Mahmûd el-Verrâk’tan şiir ve İbn Sa’d’dan tarih ve siyer konularında yararlanmıştır. Ülkemizdeakademik çevrelerce hakkında geniş çaplı çalışmaya yapılmadığını gördüğümüz müellifin eserleri, Arapakademi çevrelerinde de yeterince incelenmemiş olduğu görülmektedir. Müellifin hadis ve ahlaka daireserleri üzerinde yapılmış kapsamlı bir çalışma da söz konusu ihmale değinmektedir. Kanaatimizce İbnEbî’d-Dünyâ’nın eserleri çoğunlukla derleme nitelikli ve ahlaki içerikli olduğundan dolayı araştırılmayasezâ görülmemiştir. Hâlbuki günümüze ulaşmayanlarla birlikte yaklaşık 300 civarında eseri olduğutahmin edilen İbn Ebî’d-Dünyâ’nın âyet, hadis, sahabî ve selef-i sâlihin kavilleri ve şiirleri kendi içindesistematik bir tutarlılıkla konularına göre tertip etmesi onun derleme hususunda dikkat çekici bir estetiğesahip olduğunu göstermektedir. Bu makale, İbn Ebî’d-Dünyâ’nın “Islâhu’l- mâl” başlıklı eserinde mal vemülk edinmenin adabını ortaya koyarken referans aldığı muhtelif kavilleri, dengeli ve uyumlu bir şekildebir araya getirmesindeki ustalığa dikkat çekmektedir. Çalışmada müellifin araştırmaya konu olan eserininbaşlıklarına yer verilmiştir. Bâbların başlıklandırılması ve peşin sıra getirilmesindeki ahenk ve tutarlılığıtemsil eden örnekler “derleme estetiği” zâviyesinden araştırılmış ve ortaya şöyle bir sonuç çıkmıştır:Müellifin eserinde birbiri ardına aldığı rivayetlerin kendi içindeki anlam ilişkilerinin izi takip edildiğinde,eserde yazılı olmayan ancak okuyucuyu yönlendiren “zımnî bir yorumlama”nın varlığı hissedilmektedir.Bu ise “derleme estetiği” denilebilecek bir iç ahengi yansıtmaktadır. Aynı atomların farklı dizilişi ile farklımoleküller meydana gelmesi gibi benzer ayet, hadis ve kavilleri farklı bir zihni arka plan ve yaklaşımlabir araya getirmesi kanaatimizce onun özgün bir yanını ifade etmektedir. Bu ahenk ise kendisini çokdesenli bir örüntü içinde göstermektedir. Eserin girişi ile hatimesi anlamca birbirini dengeler mahiyettedir.Her bir bölüm kendi içinde verilmek istenen mesajı ifrat-tefritten muhafaza etme çabası içimdedir.Birbirinden zahiren farklı vurgudaki hadisler aynı başlık altında verilmekle mal-mülk edinmekonusundaki aşırılıklara tedbir alınmaktadır. Görünen o ki Müslümanın iş ve aile hayatında sapmasımuhtemel inhiraf noktalarını tespit edip önlemler almaya çalışan eserin “ölçülü olma” vurgusu, rivayetleriderleme mantığına etki etmiştir.