15th International Baskent Congress on Social, Humanities, Administrative, and Educational Sciences, 15 - 17 Mayıs 2025, cilt.1, ss.1444-1542, (Tam Metin Bildiri)
Bu çalışma, Adnan Menderes’in Atatürk İlkeleri bağlamında milliyetçilik ilkesine yönelik yaklaşımını
ele almayı amaçlamaktadır. Menderes’in iktidar dönemindeki iç ve dış politikaları, kimi zaman
Atatürk İlkeleri içindeki milliyetçilik anlayışıyla örtüşürken, kimi zaman bu çerçeveden belirli
sapmalar göstermiştir. Çalışmada, Menderes’in uygulamaları dönemin siyasal ve toplumsal
koşullarıyla ilişkilendirilerek incelenmiş; milliyetçilik ilkesine dair yaklaşımı, Atatürk’ün milliyetçilik
anlayışı ışığında değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, Menderes’in bu ilkeye yönelik tutumunun
katı bir bağlılık ya da açık bir karşıtlıktan ziyade, dönemin ihtiyaçlarına göre şekillenen esnek ve
amaca uygun bir çizgi izlediğini göstermektedir. Çalışmanın yöntemi, literatür taramasıdır. Daha
tutarlı sonuçlara ulaşabilmek amacıyla, literatürde konuyla ilgili kaynaklar detaylı bir şekilde taranmış
ve Atatürk’ün kendi söylemleri ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda; Adnan Menderes’in
Atatürk ilke ve inkılapları çerçevesinde milliyetçilik ilkesine yaklaşımının, dönemin koşullarının
yönlendirmesiyle değişkenlik gösterdiğidir. Menderes’in kimi zaman söz konusu milliyetçilik
ilkesinden uzaklaştığı, kimi zaman ise bu ilkeye daha yakın ve uyumlu bir tutum benimsediği tespit
edilmiştir. Bu yaklaşımın mutlak bir karşıtlık içermediği; aksine, dönemin şartlarına göre şekillenen ve
koşullara uyarlılık taşıyan bir yönelim olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Adnan Menderes, Atatürk İlkeleri, Milliyetçilik, Literatür Taraması