Akademik Veri Yönetim Sistemi
Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa.35, ss.48-72, 2024 (Hakemli Dergi)
İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına gelinmesine rağmen Cumhuriyet Türkiyesi’nde henüz çok partili hayat kültürü
oturmamıştır. Ta ki Millî Kalkınma Partisi (MKP)’ne kadar. İş adamı Nuri Demirağ liderliğinde kurulan bu parti ile
Türkiye’de bir dönüm noktası olmuş ve artık çok partili hayata geçilmiştir. Demirağ’ın araladığı kapıdan 1950
seçimlerine kadar geçen sürede 24 siyasi parti kurulabilmiştir. Ancak varlıklarını devam ettirmede çok da başarılı
olamamışlardır. Bahsi geçen siyasi yapılanmalardan biri de Cevat Rıfat Atilhan liderliğinde kurulan Türk Muhafazakâr
Partisi (TMP)’dir. TMP’nin nizamnamesine bakıldığında gerek vatanı ve milleti gerekse devleti ve İslam dünyasını
ilgilendiren önemli hedefler vardır. Atilhan bu ideallerini milletin ekseriyetine duyurabilseydi partisinin kısa sürede
sönüp gitmeyeceği muhakkaktı. Ancak maddi imkansızlıklar sebebiyle kendi nizamnamesinde bulunan hedeflerini
halka anlatabileceği teşkilatlanmayı gerçekleştirememesi ve Mücadele ile Millî İnkılap isimli yayınlarını devam
ettirememesi sebebiyle siyasi yaşamdan sessizce kaybolup gitmiştir. Zaten dönemin iktidarı olan Cumhuriyet Halk
Partisi (CHP) tarafından hakkında düzenlenen tutanaklarda hem Parti Lideri Atilhan’ın hem de Parti’nin kendisinin
pek de dikkate değer görülmediği anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Türk Muhafazakâr Partisi, Cevat Rıfat Atilhan, Muhafazakârlık, Türk Siyasal Hayatı
Despite the end of the Second World War, the culture of multi-party life has not yet been established in Republican
Turkey. Until the National Development Party. With this party founded under the leadership of Nuri Demirağ, there
was a turning point in Turkey and the transition to multi-party life was achieved. From the door opened by Demirağ
until the 1950 elections, 24 political parties were established. However, they were not very successful in continuing
their existence. One of the political structures in question is the Turkish Conservative Party, founded under the
leadership of Atilhan. When we look at the regulations of TMP, there are important targets both domestically and
internationally. If Atilhan could introduce these ideals to the majority of the nation, it is certain that they would not
fade away in a short time. However, due to financial impossibilities, he quietly disappeared from political life due to his
inability to organize an organization that could explain the targets stated in his own regulations to the public and to
continue his publications. In fact, in the minutes prepared by the government of the period, it is understood that both
the Party and Atilhan were not considered very noteworthy.
Keywords: Turkish Conservative Party, Cevat Rıfat Atilhan, Conservatism, Turkish Political Life