Research Information System
JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCHES IN RELIGIOUS SCIENCES, vol.25, no.1, pp.713-745, 2025 (ESCI)
Bu çalışma, Hanefi fakihi Ebû Zeyd ed-Debûsî'ye atfedilen el-Envâr fî Usûli’l-Fıkh*** ve Muhtasaru Takvîmi’l-Edille adlı eserlerin gerçekten ona ait olup olmadığını araştırmaktadır. Kaynaklarda Debûsî'ye bu eserlerin atfedilmesi, genellikle Kâtip Çelebi'nin "Keşfü’z-Zünûn"u gibi klasik eserlere dayandırılmaktadır. Ancak, bu eserlerin içerik incelemesi yapıldığında, Debûsî'ye ait olmadığına dair önemli kanıtlara ulaşılmıştır. Araştırma, öncelikle Burdur Yazmalarında el-Envâr fî Usûli’l-Fıkh olarak kayıtlı iki nüshanın aslında Usûlü’ş-Şâşî adlı bir eser olduğunu tespit etmiştir. Araştırmanın ikinci bölümü, Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan Takvîmi’l-Edille başlığıyla Debûsî adına kayıtlı Bağdatlı Vehbi nr.350 nüshasına odaklanmıştır. Zira bu nüsha bazı eserlerde el-Envâr fî Usûli’l-Fıkh’ın bir nüshası gibi de düşünülmüştür. Bu eser başlangıçta Debûsî'ye atfedilmişse de eserin aslında Ersâbendî adlı bir Hanefî fakih tarafından kaleme alındığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, hem el-Envâr fî Usûli’l-Fıkh’ın hem de Muhtasaru Takvîmi’l-Edille’nin Debûsî’ye ait olmadığı; el-Envâr’ın, sehven başka bir eserin Debûsî'ye atfedilmesi sonucu ortaya çıktığı ve Muhtasaru Takvîmi’l-Edille’nin ise Ersâbendî’ye ait olduğu ortaya konulmuştur.