Anadolu'da İlk Türkçe Telif Eser


KOÇ M.

Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.0, sa.57, ss.159-174, 2011 (Scopus) identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 57
  • Basım Tarihi: 2011
  • Dergi Adı: Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus
  • Sayfa Sayıları: ss.159-174
  • Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

XIII. yüzyıl öncesine ait Oğuz Türkçesi bir eserin varlığı uzmanları uzun süre meşgul etti. Spekülatif hükümlerle kimi eserlere işaret edilmiş ya da XIII. yüzyıl öncesinde kaleme alındığı kesin olan bir eserin mevcut olmadığı tezi ileri sürülmüştür. Bir diğer tartışma konusu da, bu dönem yazı dilinin oluşması, bilhassa "karışık dilli metinler" olarak adlandırılan literatürün değerlendirilmesi etrafında gelişti. Bu son literatürün en önemli metni ve tartışmaların merkezi olan Behcetü'lhadâyık'tı. Anadolu sahasında şekillenen Oğuz Türkçesi yazı dilinin tespit edilebilen XIII. yüzyıl devri mahsulleri sınırlı ve hemen tamamı manzum parçalardan ibarettir. Bu çalışmada, çokça tartışılan Behcetü'l-hadâyık'ın yeni tespit edilen yazma nüshasından hareketle yazarı, yazım tarihi ve yeri ilk defa olarak ortaya konulacak ve Anadolu sahasında yazıldığı şimdiye değin tespit edilebilen en eski eser olduğu gösterilecektir. Bu metnin verileriyle "karışık dilli metinler" meselesine temas edilecektir.
The first literary works written in Oghuz Turkic in Anatolia belong to the 14th century. The number of such works is very limited, and almost all of them are written in verse. This paper examines Behcetü'l-hadâyık, a work that has drawn the interest of a large number of researchers until now. The study describes a newly found copy of the work and for the first time gives information about its writer, date, and place of compilation. Based on linguistic data concerning the work, it will be claimed that this copy of Behcetü'l-hadâyık is the oldest Oghuz Turkic manuscript among those detected so far.