ESKİ UYGURCA CHENG WEISHI LUN TEFSİRİNE AİT BELGELER


UZUNKAYA U., KARAAYAK T.

Dil Araştırmaları, cilt.0, sa.25, ss.115-137, 2019 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 25
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: Dil Araştırmaları
  • Sayfa Sayıları: ss.115-137
  • Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Budist külliyata ilişkin birçok metnin tercümesini ihtiva eden EskiUygurca Orta Asya Türk Budizminin anlaşılabilmesinde önemli bir yeresahiptir. Muhtelif dillerin ve dinlerin tesiri altında Eski Türkçenin bir kolunuoluşturan Eski Uygurca söz yapımı özellikleri ve söz varlığı ile Türkçenintarihi ve modern dönemlerindeki birçok meselenin anlaşılmasında köşe taşıgörevi görmektedir. Bu çalışmanın konusunu oluşturan ve şimdiye kadarneşredilmemiş Eski Uygurca iki fragman Mainz 692 (T I D 5) ve Mainz701 (T I D 4) arşiv numaralarıyla bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’ndasaklanmaktadır. Bu iki fragman Çin Faxiang ekolüne ilişkin metinleriihtiva eden derleme biçimindeki bir Eski Uygurca yazmanın 21. bölümüneaittir. Bu yazmanın mezkur 21. bölümü K. Kitsudō tarafından Xuanzang’ınCheng weishi lun adlı eserinin Queiji tarafından yazılmış bir tefsirinin EskiUygurcaya tercümesi olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada kullanılan Mainz692 (T I D 5) arşiv numaralı fragman her iki yüzünde 36 olmak üzere toplam72 satır ihtiva eder. Mainz 701’de (T I D 4) ise ön yüzünde 36 arka yüzünde37 olmak üzere toplam 73 satır bulunmaktadır. Bu yazı Xuanzang’ın Chengweishi lun’u hakkında kısa bilgi veren giriş bölümüyle başlayacak ve bunuEski Uygurca metnin yazı çevirimi ve harf çevirimi, metinlerin Türkçeyeçevirisi, metne ilişkin notları ve dizin ve bağlamlı sözlüğü takip edecektir.Bu çalışmayı mevzubahis metnin ilgili bölümüne ilişkin başka yapraklarınneşri izleyecektir.
Old Uyghur, which includes the translation of many texts relating to the Buddhist canon, has an important place in understanding Central Asian Turkish Buddhism. Under the effect of diverse languages and religions, Old Uyghur, which forms a brach of Old Turkic, has a cornerstone function in enlightening many problems in the historical and modern periods of Turkic with its vocabulary and features of word formation. Two Old Uyghur fragments, which have not been published so far and are the subject of this paper, are located in the Berlin Turfan Collection with the archive numbers Mainz 692 (T I D 5) and Mainz 701 (T I D 4). These two fragments belong to chapter 21 of a compiled manuscript in Old Uyghur containing texts from the Chinese Faxiang school. This chapter of the manuscript in question was identified by K. Kitsudō as a translation into Old Uyghur from a commentary to Xuanzang’s Cheng weishi lun by Queiji. Mainz 692 (T I D 5), that is used in this study, contains a total of 72 lines, 36 on both sides. Mainz 701 (T I D 4) has 73 lines in total, 36 on recto and 37 on verso. This paper will begin with an introductory section on Xuanzang’s Cheng weishi lun, in the following sections it will be presented the transcription and transliteration of Old Uyghur text, translation into Turkish, textual notes, and a glossary with analytical index. This work will be followed by the edition of other leaves related to this chapter in question.