Bu çalışma, Matrakçı Nasuh’un Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn adlı eserindeki Eskişehir minyatürünü, resim sanatında kompozisyon ilkeleri ve ögeleri perspektifinden niteliksel bir şekilde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Minyatürler, tarihi süreçlere ışık tutan ve metinlere görsel bir boyut kazandıran önemli belgelerdir. Özellikle Osmanlı dönemi minyatür sanatının önemli bir kısmını oluşturan topografik konulu minyatürler, bu bağlamda önemli bir yer tutmaktadır. Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman’ın İran seferini anlatan bu eserinde, ordunun İstanbul’dan Tebriz’e kadar geçtiği menzillerin topografik özelliklerini ve fiziksel durumlarını detaylı bir şekilde resmetmiştir. Eskişehir, bu menziller arasında yer alan askeri ve coğrafi konum açısından önemi dolayısıyla Matrakçı Nasuh’un eserinde yer almaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Matrakçı’nın Eskişehir minyatürünü incelerken sanatçının konuya yaklaşımını, öncelik verdiği kompozisyon ögelerini belirlemek, Eskişehir minyatürünün form, renk ve üslup bağlamında tanımlanmasını sağlamak ve sanatçının bu özgün üslubunun resim sanatına nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Analiz, sanatçının topografik ifadesi ve sanatsal anlatım biçimlerinin nasıl bir arada harmanlandığını, minyatürün görsel ve anlatısal unsurlarını bir bütün olarak ele almayı hedeflemektedir.
This study aims to qualitatively analyze the miniature of Eskişehir in Matrakçı Nasuh’s work Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn from the perspective of the principles and elements of composition in the art of painting. Miniatures are significant documents that shed light on historical processes and add a visual dimension to texts. Topographical miniatures, which form a substantial part of Ottoman miniature art, hold an important place in this context. In his work, which depicts Sultan Suleiman the Magnificent’s campaign to Iran, Matrakçı Nasuh meticulously illustrates the topographical features and physical conditions of the routes the army traversed from Istanbul to Tabriz. Eskişehir, a city that holds a significant military and geographical position among these stops, is depicted in Matrakçı’s work. The primary aim of this study is to identify the artist’s approach to the subject matter by analyzing the Eskişehir miniature, to determine the compositional elements he prioritized, and to define the form, color, and style of the Eskişehir miniature. The study aims to explore how the artist’s unique style reflects in his artwork, how the topographical expressions and artistic narrative techniques are blended. The analysis seeks to address the visual and narrative components of the miniature as a cohesive whole.
