Akademik Veri Yönetim Sistemi
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi (Online), cilt.8, sa.3, ss.1405-1426, 2025 (Hakemli Dergi)
Günümüzde bilgisayar destekli araçlar, akademik araştırmalarda bilgiye erişimi iyileştirme ve verimliliği optimize etmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, yapay zeka ve doğal dil işleme tekniklerinin kullanımı, araştırmacıların iş yükünü hafifletmekte ve daha hızlı sonuçlar elde etmelerini sağlamaktadır. Bu çalışmada, araştırma sürecinin özellikle literatür taraması ve kaynak bulma aşamalarında verimliliği artırmayı amaçlayan yeni bir prototip çalışma geliştirilmiştir. Bu çalışma, kullanıcıların girdiği anahtar kelimeler aracılığıyla Google Scholar platformundan belirlenen sayıda akademik makaleyi PDF formatında otomatik olarak indirir. Ardından Berstum, TextRank ve LexRank olmak üzere üç farklı özetleme algoritması seçeneği sunarak, indirilen makalelerin özetlerini çıkarır. Kullanıcı dostu bir arayüz aracılığıyla araştırmacılar istedikleri anahtar kelimeleri girebilir, benzerlik analizi için bir metin sağlayabilir ve tercih ettikleri özetleme algoritmasını seçebilirler. Elde edilen özetler ve benzerlik skorları arayüzde anlaşılır bir şekilde sunulur. İndirilen makalelerin içeriklerini kullanıcının girdiği metinle karşılaştırmak amacıyla metinlerdeki kelimelerin önem ve benzerliğini ölçen TF-IDF (Terim Frekansı-Ters Belge Frekansı) ve kosinüs benzerlik algoritmaları kullanılmıştır. Bu sayede, kullanıcının aradığı konularla ilgili makaleler ve ilgili bölümler tespit edilebilmektedir. Çalışmada ayrıca, geliştirilen prototipin ürettiği özetlerin kalitesini değerlendirmek için, özetlerin kullanıcıların girdiği referans metinlerle olan örtüşmesini, kesinliğini ve anlam bütünlüğünü ölçen Bleu, Rouge ve Meteor metrikleri kullanılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda prototip çalışmanın ürettiği özetlerin yüksek doğruluk değerlerine ulaştığı görülmüştür. Prototip bu çalışma, farklı formatlarda ve düzenlerde olabilen PDF dosyalarının yapısal farklılıklarını ele almak için çeşitli ön işleme adımları kullanır. Bu sayede, farklı kaynaklardan gelen makalelerin özetleri ve benzerlik analizleri tutarlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.