XV. yüzyıl, Necâtî, Avnî, Adlî, Mihrî Hatun, Mesihî, Hamdullah Hamdî gibi önemli şairlerin yetiştiği bir devirdir. XVI. yüzyılın sanat anlayışına zemin hazırlayan bu yüzyılın şairleri arasında asıl adı İsmail olan KemâlÜmmî de bulunmaktadır.KemâlÜmmî, Anadolu sahasında tekke tasavvuf edebiyatı çizgisinde ilerlemiş mutasavvıf bir şairdir. Şairin, Türkiye’deki kütüphanelerde otuzdan fazla el yazması olan Dîvân’ının dışında müstakil olarak kaleme aldığı eserleri de bulunur. Bunlar arasında Risâle-i Vefât, Risâle-i Îmân ile büyük çoğunluğu şairin Dîvân’ı içinde yer alan Kırk Armağanadlımesnevisivardır.Didaktik mesneviler içerisinde kabul edilebilecek olan bu mesnevilerde şair, dinleyen ve okuyan kesimi doğru yola yönlendirecek tavsiyelerde bulunur. Bu mesnevilerden Kırk Armağan,eserin üslubu ve dili yönüyle diğerlerinden daha fazla dikkat çekmektedir. Eser bazı kaynaklarda Kırk Hadistürünün ilk örnekleri arasında gösterilirken bazı kaynaklarda bir hadisin şerhi olarak değerlendirilmiştir. Mesnevide şair, ölümünü isteyen bir adam ile Hz. Muhammed arasında geçen konuşmayı anlatır ve ikisi arasında geçen uhrevi seyahati gözler önüne serer. Bu yolculuk on menzil üzerinekurulmuştur. Her menzilde ölümünü isteyen adamın hazırlaması gereken dörder armağan bulunur. Eser bu sebepten Kırk Armağanadını taşır. Kırk Armağan, 210 beyitten oluşmasına rağmen olay, zaman, kişi ve mekân gibi tahkiye unsurlarının tamamını içinde barındırmaktadır.Çalışmada Kırk Armağan’ın Türkiye’deki kütüphanelerde tespit edilmiş üç nüshası tenkitli metin olarak hazırlanmış, beyitler nesre çevirileriyle sunulmuştur. Metin Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleri bakımından incelenmiştir. Metinde geçen atasözleri, deyimler tespit edilmiş, söz varlığına değinilerek dil araştırmacıları için katkı sunulmaya ve eserin türü konusunda yeni bir görüş geliştirilmeye çalışılmıştır.
XVth century is a crucial poetic period in which important poets such as Necati, Avni, Adli, Mihri Hatun, Mesihi and Hamdullah Hamdi existed. Among these poets, wasa great poet known as Kemal Ümmi. His real name is Ismail, he was the one who established the foundations of the artistic understanding of the XVIth century.Kemal Ümmi is a sufi poet who has progressed in the line of lodge sufi literature in Anatolia. The Kemal, has more than thirty manuscripst in libraries of Turkey a few masnavis that he wrote independently apart from his Diwan draw attention. In these masnavissuch as Risale-i Vefat, Risale-i Iman and Kırk Armagan which can be considered among the didactic masnavi, the poet provides recommendations that will guide the listeners and readers of his poetry to the right path.One of the these masnavis Kırk Armagan, draws more attention than others in terms of the style and language of the work.While the work is shown among the first examples of the Forty Hadith type in some sources, it is regarded as an explanation of a hadith.In the masnavi the poet tells a story of a conversation between a man who wanted his own death and Propeth Muhammed. In this conversation the poetreveals the afterlife travel between the two.This travel is set up in ten places in each place there are four gifts ought to be prepared by the man who wants his death.For this reason, the work is called Kırk Armagan.Although Kırk Armagan consists of 210 couplets, it contains all the elements of narration.In this study, three copies of the Kırk Armagan that have been detected in libraries of Turkey prepared as critical text and couplets were presented with prose translation.The text has been examined in terms of the linguistic features of Old Anatolian Turkish.Proverbs and idioms in the text were determined by mentioning to its vocabulary, it was tried to contribute to language researchers and to develop a new view on the type of work.
