Research Information System
XI. Uluslararası TURKCESS Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, Gaziantep, Turkey, 18 September - 20 October 2025, vol.2, pp.325-336, (Full Text)
The widespread adoption of digital technologies has profoundly transformed individuals’ cognitive processes, social interactions, and everyday practices, leading to the emergence of digital addiction. Digital addiction is not merely an individual-level issue; it is a multifaceted sociological phenomenon that shapes cultural norms, social structures, and interpersonal relationships. The state of being constantly online generates individual effects such as attention deficit, mental fatigue, and the weakening of face-to-face communication, while also contributing to broader sociological consequences including increased social alienation, the proliferation of digital consumer culture, the transformation of individuals’ social roles, and the deepening of digital inequalities. These effects compel individuals to redefine not only their relationship with technology but also their connection with society. This study examines three prominent individual awareness strategies—digital detox, digital minimalism, and digital diet—from a sociological perspective, exploring how individuals’ relationship with technology is shaped within a broader social context. In addition to their impact on individual mental well-being, practices such as conscious disengagement, selective use, and controlled consumption are investigated in terms of their transformative cultural functions. Through a systematic literature review, the study aims to evaluate the social effects of digital addiction within a sociological framework and to analyze individuals’ engagement with technology in cultural and societal terms.
While existing research on digital addiction predominantly focuses on psychological and neurological dimensions, this study foregrounds the transformations in social structures and cultural norms. Ultimately, it emphasizes the necessity of societal regulations alongside individual awareness strategies in combating digital addiction. Addressing digital addiction not only at the individual level but also within the framework of social structures is essential for developing sustainable intervention strategies through social policies.
Dijital teknolojilerin yaygınlaşması, bireylerin bilişsel süreçlerini, sosyal etkileşimlerini ve gündelik yaşam pratiklerini köklü biçimde dönüştürerek dijital bağımlılığa neden olmuştur. Dijital bağımlılık yalnızca bireysel düzeyde yaşanan bir sorun olmaktan öte kültürel normları, toplumsal yapıları ve sosyal ilişkileri şekillendiren çok katmanlı bir sosyolojik olgudur. Sürekli çevrimiçi olma hâli; dikkat dağınıklığı, zihinsel yorgunluk ve yüz yüze iletişimin zayıflaması gibi bireysel etkiler yaratırken, aynı zamanda toplumsal yabancılaşmanın artması, dijital tüketim kültürünün yaygınlaşması, bireylerin toplumsal rollerinde dönüşüm ve dijital eşitsizliklerin derinleşmesi gibi sosyolojik sonuçlara da yol açmaktadır. Bu etkiler, bireylerin yalnızca teknolojiyle değil, aynı zamanda toplumla kurdukları ilişkileri de yeniden tanımlamalarına neden olmaktadır. Çalışma, dijital bağımlılıkla mücadelede ön plana çıkan üç bireysel farkındalık stratejisini—dijital detoks, dijital minimalizm ve dijital diyeti—sosyolojik bir perspektiften ele alarak bireylerin teknolojiyle kurduğu ilişkinin toplumsal bağlamda nasıl şekillendiğini ele almaktadır. Bilinçli uzaklaşma, seçici kullanım ve kontrollü tüketim pratikleri gibi yöntemlerin bireysel zihinsel sağlık üzerindeki etkilerinin yanı sıra, bu stratejilerin kültürel anlamda nasıl dönüştürücü işlevlere sahip olduğu araştırılmaktadır. Çalışma, sistematik literatür taraması yöntemiyle dijital bağımlılığın sosyal etkilerini sosyolojik bir çerçevede değerlendirerek, bireylerin teknolojiyle kurdukları ilişkiyi kültürel ve toplumsal bağlamda incelemeyi amaçlamaktadır. Dijital bağımlılık üzerine yapılan mevcut araştırmalar, çoğunlukla bireysel psikolojik ve nörolojik yönlere odaklanırken, bu çalışma toplumsal yapılar ve kültürel normlar üzerindeki değişimleri ön plana çıkarmaktadır. Sonuç olarak, dijital bağımlılıkla mücadelede bireysel farkındalık stratejilerinin ötesinde toplumsal düzenlemelerin gerekliliği vurgulanmaktadır. Dijital bağımlılık yalnızca bireysel düzeyde değil, toplumsal yapılar çerçevesinde de ele alınarak, sosyal politikalar aracılığıyla sürdürülebilir mücadele stratejileri geliştirilmelidir.