Finansal tablolar manipülasyonlarının Beneish Modeli ile değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALPEREN GÜZGÜ

Danışman: Meral Erol Fidan

Özet:

Finansal bilgi, işletmelerin yıl içerisinde kayıtlarına aldığı, sınıflandırdığı ve sonuç olarak rapor halinde sunduğu veri dizinidir. Finansal bilgi manipülasyonu ise işletmelerin halihazırda olması gereken finansal bilgilerin işletme yönetiminin isteği doğrultusunda, müdahalede bulunarak olduğundan farklı bir şekilde sunulması anlamına gelmektedir. Finansal bilgi manipülasyonu sermaye piyasasında yatırım yapan kullanıcıların ve potansiyel kullanıcıların yanlış yönlendirilmesine neden olmaktadır. Finansal bilgi manipülasyonunun yaygınlaştığı ülkelerde ülke ekonomisini etkileyecek düzeye varan ekonomik krizler gerçekleşebilmektedir. Bu nedenle yatırım yapılması düşünülen her firmaya şüpheli yaklaşılmalı ve detaylı araştırma sonucunda karar verilmelidir. Yapılacak araştırmanın en başında, işletmenin bağımsız denetim raporları dikkatlice incelenmelidir. Bu çalışmada, finansal bilgi manipülasyonunu ortaya çıkarmak amaçlanmış olup Türkiye'ye uyarlanan Beneish TR Modeli kullanılmıştır. Borsa İstanbul'da işlem gören Tekstil, Giyim Eşyası ve Deriye Dayalı sektörlerinde yer alan işletmelerin 2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarındaki finansal bilgileri incelenmiştir. İnceleme sonucunda, şirketlerin büyük bir çoğunluğunun finansal bilgi manipülasyonuna yöneldiği gözlemlenmiştir. Bu durum, işletmelerin finansal bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini önemli derecede kaybettiğini göstermektir. Araştırma sonucundan Covid-19 pandemisi nedeniyle araştırılan yıllar 2018, 2019 olarak pandemi öncesi ve 2020, 2021 olarak pandemi dönemi olarak iki ayrı gruba ayrılmıştır. Bu ayrımın sebebi Covid-19 salgınının ekonomi üzerindeki etkisinin finansal tablolara nasıl yansıdığıdır. Bu yansımanın sonucu olarak ayrımın finansal bilgi manipülasyonuna etkisini tespit etmektir. 2018, 2019 pandemi öncesi finansal verileri ile manipülasyon ihtimalleri ve pandemi dönemi finansal verileri ile manipülasyon ihtimalleri araştırılmıştır. Bu araştırma sonucu Covid-19 salgını dönemi finansal verilerde anormal değişim olsa da manipülasyon yapma ihtimalinin artışı karşısında tam tersi durumlar da tespit edilmiştir. Bu sebeple salgının finansal bilgi manipülasyonu açısından kesin bir sonuca vararak olumlu ya da olumsuz bir etkisi olduğunu söylemek yanlış olacaktır.